"Somut Olmayan Kültürel Miras" Çalıştayı Sona Erdi

Süleyman Demirel Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi tarafından “SDÜ Isparta Somut Olmayan Kültürel Miras” konulu bir çalıştay düzenlendi. Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Merkezi tarafından desteklenen 4973-GÜP numaralı “Isparta Somut Olmayan Kültürel Mirasın Tespiti” projesi kapsamında hazırlanan etkinlik, Muhsin Ertuğrul Sahnesi’nde gerçekleştirildi.

Çalıştayın açılış konuşmasını yapan Fakülte Dekanı Prof. Dr. Bilge Hürmüzlü Kortholt “Bugün aramızda UNESCO temsilcilerimiz de bulunuyor. Onlardan öğreneceğimiz çok şey var. Dolayısıyla projenin ikinci ve üçüncü etaplarında nasıl devam etmemiz gerektiğine dair bize bir yol çizeceklerine inanıyorum.” diyerek etkinlik gruplarının oluşturulmasında yardımcı olan herkese teşekkür etti.

Projenin tanıtımın filminin de izlendiği etkinlikte, teknolojinin hızla geliştiği bir çağda yaşadığımızı vurgulayan SDÜ Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Murat Ali Dulupçu “Kendisini tanıyamayan bir toplum ve bilim camiasının dünyayı tanıması mümkün değildir. İnsanı var eden değerleridir. Gelecekte var olabilmek için geçmişimizi mutlaka bilmemiz gerekiyor. Önemli olan bu değerlerin saklanması ve unutulmaması, bu nedenle bu gibi çalışmaları dijital arşivlerde saklamak yerine bir şekilde yaşatmamız gerekiyor. Umarım hepimiz geçmişimize sahip çıkar ve onu gelecekte de yaşatırız.” mesajını verdi.

Çalıştay kapsamında katılımcılarla buluşan UNESCO SOKÜM İhtisas Komite Başkan Vekili Prof. Dr. M. Muhtar Kutlu, “Somut Olmayan Miras(SOKÜM) ve Eğitim” konusunda bilgiler verdi. Kutlu şunları kaydetti: “Bizler aslında UNESCO’nun kurucularından birisiyiz. UNESCO birçok alanla ilgileniyor. Kültür bunlardan bir tanesi.  Peki UNESCO ne gibi çalışmalar yapıyor? Standartlar belirlemeye çalışıyor. Danışmanlık yapıyor, uluslararası işbirliği yapıyor. Dünya kültür ve miras listesi alanında yaptığı çalışmalar da büyük önem arz ediyor.”

“Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi”nin insanlığın ortak değeri olan kültürel mirasın evrensel kültürel çeşitliliğin korunması idealini gerçekleştirme adına önemli bir belge olduğunu belirten Kutlu “Sözleşme kültürel mirasın tanımı ve içeriği konusunda gerçekleştirilme olan uluslararası tartışmaların ufkunu genişletmiştir. Somut olmayan kültürel miras günümüzde toplulukları merkeze alan ve toplum kimliğine ilişkin anahtar veri olarak kabul edilmekte ve kültürel mirasın ayrılmaz bir parçası olarak algılanmaktadır. SOKÜM bu kapsamda değerlendirildiğinde geleneksel ve paydaştır, değişen sosyokültürel çevrelerle uyumlu değişir ve sürekli olma durumundadır.” dedi

Kutlu konuşmasını “Binlerce yılın deneyimi ve birikimiyle oluşan somut kültürel mirasımızın kaybı; esin kaynaklarımızın ortak kültürel referanslarımızın yeni ve özgün yaratı imkanlarımızın kaybı anlamına gelmektedir. Bu da aslında hafızamızın kaybı demektir.” diyerek sonlandırdı.

Çalıştay kapsamında “somut olmayan kültürel miras” ve “kültürel mirasın yönetiminde sürdürülebilir bütünsel koruma yaklaşımları” ve “somut olmayan kültürün risk alanları” konularında katılımcılara bilgiler veren UNESCO SOKÜM İhtisas Komite Başkan Vekili Prof. Dr. Evrim Ölçer de SOKÜM’ün birey odaklı, insan odaklı, eğiti hedefli, koruma yaklaşımlı, aktarım amaçlı ve yaşayana meraklı bir yapı olduğunu dile getirdi. Ölçer “SOKÜM değer odaklı, sürdürülebilir ve yaratıcılığa açıktır. Peki bu kadar değer odaklı olan SOKÜM neden kayboluyor?  Kaybolmanın temel nedenleri arasında küreselleşme, geleneksel bilginin değer kaybedişi, teknolojik gelişmeler, kültür aktarım ortamlarının kayboluşu, gençlerin ilgisizliği, kültürel mekanların yitirilişi gibi sebepler gösterilebilir.” diye konuştu.

İstanbul Belediyesi tarafından gerçekleştirilen somut olmayan kültürel mirası tespit, araştırma ve belgeleme çalışmaları hakkında konuşan Neslihan Kılıç ise “Kültürel Miras Koruma Müdürlüğü yönetmeliğince somut olmayan kültürel mirasın araştırılması, belgelenmesi ve bazı tespit çalışmaları yapılmaktadır. Yapılan tespit çalışmalarının önemli bir bölümü İl Turizm ve Kültür Müdürlüklerine iletilmektedir. İstanbul Büyükşehir Belediyesinin genelinde birçok yerde konu ile ilgili çalışmalar yapılmaktadır. Özellikle restorasyon ustası ihtiyacı bulunan taş ve ahşap ustaları yetiştirmek üzere eğitim programları düzenlemektedir.” dedi.

Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi kapsamında hazırlanan envanter çalışmaları hakkında konuşma yapan Kültür Turizm Bakanlığı Folklor Araştırmacısı Berna Kesmen de şunları kaydetti: “Gelişmekte olan ülkeler hakim kültürleri onur kırıcı bir şekilde takdir etmektedir. Yani baskın kültürler bir anlamda yerel kültürleri tehdit etmektedir. Küreselleşme olgusunu bu iki zıt nokta dışında çok boyutlu bir perspektifle ele alan yaklaşımlar da mevcuttur. Ancak onlar da bunun çeşitliliklerle dolu bir süreç olduğunu kabul ederler. Kaçınılmaz olarak yaşadığımız bu süreçte kültürel unsurların korunmasına ilişkin çalışmalarda önem kazanmaktadır. Kültürel korumada öncelikli olan kimlik saptaması yapabilmek için geleneksel bilginin taşıyıcısı ve birinci dereceden kültür yöneticisi olan halkın ve geleneğinin ne olduğunun ve anlama geldiğinin kavramsal olarak doğru tanımlanması gerekiyor.”